بهینه سازی قطعات سرزمین در طرح ریزی حفاظت در استان گلستان

حفاظت از طبیعت و منابع زنده در گستره و مفهومی که امروزه از آن متصور می¬شود زاده عصر حاضر است و عمر آن از چندین دهه تجاوز نمی¬کند. پارک¬ها و مناطق تحت حفاظت اگرچه بر پایه معیارهای متفاوت و گاه متضادی انتخاب می¬شوند ولی تنها مأمن مطمئن گونه¬ها هستند. برای حفظ و حراست از تنوع زیستگاه-ها و جمعیت¬های حیات وحش در شرایط کنونی چاره¬ای جز انتخاب مناسب از مناطق نمونه و معرف از کل طبیعت و اعمال کنترل و نظارت پیوسته از آن¬ها وجود ندارد. به دلیل پیچیدگی تنوع¬زیستی، جانشین¬هایی مانند گونه¬ها و زیستگاه¬ها به عنوان سنجشی از تنوع زیستی به کار می¬روند. کارایی مناطق تحت حفاظت در خصوص حفظ تنوع زیستی، وابسته به نماینده بودن آن ها است. بنابراین لازم است منطقه تحت حفاظت، نماینده یا نمونه¬ای از کل تنوع زیستی منطقه باشد. برای رسیدن به این اهداف، روش¬های سیستماتیک طرح-ریزی مناطق تحت حفاظت اصول مورد نیاز را فراهم می¬نمایند. هدف از این پژوهش، انتخاب و شناسایی مکان¬های مناسب به منظور حفاظت بر اساس تنوع زیستی موجود در منطقه است. نماینده تنوع زیستی در منطقه، گونه¬های در معرض تهدید هستند. این پژوهش به منظور گسترش مناطق تحت حفاظت استان گلستان از طریق: (1) تجزیه و تحلیل تناسب سرزمین به منظور حفاظت با ارزیابی توان اکولوژیکی با استفاده از روش ارزیابی چند¬معیاره (2) انتخاب پهنه مناسب حفاظت به روش تعیین مساحت مطلوب حفاظت از طریق محاسبه آستانه مطلوبیت (3) تجزیه و تحلیل پارامترهای سیمای سرزمین با نرم¬افزار fragstats و تعیین نقشه مناطق مناسب به منظور حفاظت با توجه به تناسب معیارهای سیمای سرزمین (4) اولویت¬بندی لکه¬ها به منظور حفاظت با نرم¬افزار resnet بر اساس ارزش تنوع زیستی لکه¬ها و اعمال استراتژی¬های مدیریت حفاظت از تنوع زیستی، صورت پذیرفت. در محدوده مورد مطالعه ما استان گلستان، مناطق تحت حمایت و همچنین تنوع بالایی از حیات وحش و پوشش گیاهی حضور دارد، این موضوع اهمیت معرفی مناطق مستعد به منظور حفاظت در استان را دو¬ چندان می¬کند. در نتیجه این پژوهش نقشه رضایت¬مندی سرزمین برای کل استان برای اهداف حفاظتی حاصل شد. در این پژوهش یکپارچه نگری، امکان بررسی سریعتر و کم هزینه تر مناطق وسیع برای انتخاب لکه های حفاظتی در استان گلستان فراهم گردید.